Ένας μάγος από την Ιαπωνία

Γράφει η Ιωάννα Μπαλάφα

Αν κάποιος θέλει να μετατρέψει τη λογοτεχνική του ανάγνωση σε ένα ταξίδι ανάμεσα στον πνευματικό και υλικό κόσμο, φλερτάροντας με πραγματικά και παράλληλα σύμπαντα δεν έχει παρά να αφιερώσει μέρος του αναγνωστικού του χρόνου στον εξαιρετικό συγγραφέα Χαρούκι Μουρακάμι. Ξεχωρίζει για τη μοναδική του ικανότητα να παρασέρνει τους ήρωες και τους αναγνώστες από το παράλογο στο ρεαλιστικό με αναφορές στο βαθύ ανθρώπινο συναίσθημα, στον έρωτα, στην αγάπη, στην υπέρτατη πράξη του φόνου, στις θρησκευτικές πεποιθήσεις και οργανώσεις αλλά και στην άσκηση εξουσίας με θύτες και θύματα. Ο ίδιος ο συγγραφές ψάχνει την οδυνηρή αλήθεια και σκληρές απαντήσεις καθώς πιστεύει ότι η σύγχρονη κοινωνία μας ποτίζει με ψέματα με κίνδυνο να χάσουμε τη δική μας πραγματικότητα.

Ο Χαρούκι Μουρακάμι γεννήθηκε το 1949 στο Κιότο και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους συγγραφείς. Εξοικειώθηκε από μικρή ηλικία με την Ιαπωνική λογοτεχνία καθώς οι γονείς του ασχολούνταν με τη διδασκαλία της αλλά συγχρόνως μελέτησε την αμερικανική λογοτεχνία και επηρεάστηκε από τη δυτική κουλτούρα και μουσική δίνοντας στο συγγραφικό του έργο ένα μοναδικό μείγμα ιαπωνικού μυστηρίου και δυτικής επιρροής. Παράλληλα δίδαξε σε μερικά από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.

Σπούδασε θεατρικές τέχνες και λίγο πριν την ολοκλήρωση των σπουδών του άνοιξε ένα καφέ-τζαζ μπαρ στο Τόκυο με τη σύζυγο του Γιόκο. Οι προσωπικές του τζαζ και κλασικές μουσικές προτιμήσεις αποτυπώνονται στα περισσότερα μυθιστορήματά του, τόσο στην πλοκή των ιστοριών όσο και στους τίτλους. Αγαπά την Ελλάδα και μία από τις ιστορίες του διαδραματίζεται σε ένα ελληνικό νησί και στην Αθήνα (Σπούτνικ αγαπημένη, 1999). Επίσης, αγαπά το τρέξιμο και έτρεξε τον κλασικό μαραθώνιο της Αθήνας ανάποδα το 1983 για λογαριασμό ιαπωνικού περιοδικού.

To πρώτο του έργο το έγραψε στην ηλικία των 29 υποστηρίζοντας ότι η έμπνευση του ήρθε τελείως ξαφνικά καθώς παρακολουθούσε έναν αγώνα μπείζμπολ το 1974. Από το 1982 αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στη συγγραφή. Το πιο διάσημο έργο του είναι το «Νορβηγικό Δάσος (1987)» το οποίο τον έκανε γνωστό όχι μόνο στην Ιαπωνία αλλά σε όλη την Ασία, την Ευρώπη και την Αμερική. Να σημειώσουμε ότι το συνολικό του έργο έχει μεταφραστεί σε 50 γλώσσες και ο ίδιος έχει μεταφράσει στα ιαπωνικά, έργα των Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ, Τρούμαν Καπότε, Ρέιμοντ Κάρβερ και Τζον Ίρβινγκ.

Με τουλάχιστον είκοσι μυθιστορήματα στο ενεργητικό του και σταθερά υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 2006 απέσπασε το Βραβείο Φραντς Κάφκα και το 2009 το Βραβείο Ιερουσαλήμ ως συμπλήρωμα στις ήδη πολυπληθείς παγκόσμιες βραβεύσεις του. Μέσα από «Το Κουρδιστό Πουλί» όπου αποκαλύπτονται μεταφυσικές παραισθήσεις και αγωνίες της σύγχρονης Ιαπωνίας και την επίτευξη της αυτογνωσίας μέσα από την αποξένωση, έως το «Μετά το σεισμό» όπου ξετυλίγονται ιστορίες για τη βία του σύγχρονου αυτοματοποιημένου κόσμου, ο Μουρακάμι παίζει με τις εύθραυστες ισορροπίες στις ζωές των πρωταγωνιστών του, αναδεικνύοντας το χείμαρρο των δυνάμεων γύρω μας και επιχειρώντας να ανοίγει συνεχώς τους λογοτεχνικούς ορίζοντες της Ιαπωνίας.

Το 2009 επέστρεψε με μια εκπληκτική τριλογία με τίτλο 1Q84 η οποία ολοκληρώθηκε το 2010 και που αποτέλεσε την επισφράγιση του τεράστιου ταλέντου του σε ένα ογκώδες έργο που γνώρισε παγκόσμια επιτυχία και που είναι ενδεικτικό της συναισθηματικής νοσταλγίας, της φαντασίας, της αλληγορίας και της ονειρικής-ποιητικής γραφής που αποκαλύπτεται στα βιβλία του, κάνοντας τον αναγνώστη να μπλέκει τη φαντασία με την πραγματικότητα, φτιάχνοντας αληθινά παραμύθια γύρω από το μυστήριο της ζωής και τις παράλογες και μυστηριώδεις δυνάμεις του έρωτα, του πόθου και της σεξουαλικότητας.

Τα πρόσωπα των ιστοριών εξερευνούν τα όρια του σώματός τους και της πραγματικότητας μέσα σε έναν κόσμο ρευστό που πολλές φορές αδυνατούν να προσδιορίσουν τον τόπο και το χρόνο. Αγωνία, εκδίκηση, μουσική σε ένα ποιητικό περιβάλλον, σε ένα αποκαλυπτικό καινούριο σύμπαν με κινδύνους, προσωπικές αλήθειες και προσμονή για τη συνάντηση του καθενός με τον εαυτό του.

Ασύλληπτες εικόνες και αισθήσεις που αφοπλίζουν, συναρπάζουν και λυτρώνουν τους αφηγηματικούς ήρωες και τους αναγνώστες μέσα από περιγραφές πόλεων που κρύβουν πολλές αλήθειες και που στη διάρκεια της ανάγνωσης ηχεί στα αυτιά η αφρόκρεμα της τζαζ και κλασικής μουσικής βιώνοντας την ανάγνωση των έργων του Μουρακάμι ως μια ολοκληρωμένη εμπειρία.

Ο ίδιος έχει δηλώσει πως αντιμετωπίζει τη συγγραφή ως ένα συνεπέστατο χόμπι και όχι ως δουλειά και ίσως γι’ αυτό αν αφιερώσει κάποιος λίγο χρόνο στην ανάγνωσή του θα διαπιστώσει αμέσως ότι μέσα από το πάθος των περιγραφών του έχει τη δύναμη να κάνει εκατομμύρια αναγνώστες να πιστέψουν ότι στο τέλος θριαμβεύει ο έρωτας, η αγάπη και ένα φαντασμαγορικό κάλυμμα του όποιου κενού αυτού του πλανήτη. Ο έρωτας που πότε γλιστρά μέσα από τα χέρια μας και που πότε έρχεται για να μας βοηθήσει να καταλάβουμε τις κρυμμένες αλήθειες του εαυτού μας. Διεισδύει βαθιά στον ψυχισμό των ηρώων του προσδίδοντας πολυεπίπεδη αναγνωστική υφή, καταφέρνοντας όμως ταυτόχρονα να την μετατρέπει σε λιτή και απολαυστική.

Ο Μουρακάμι θεωρεί ότι το πιο βασικό στοιχείο της συγγραφής είναι ο ρυθμός, που οφείλει να ρέει αβίαστα όπως και η μελωδία της μουσικής, καθώς όπως υποστηρίζει, μέσα από τη μουσική αποκτά φτερά η φαντασία του ώστε να πετυχαίνεται η πολυπόθητη αρμονία που θα υποστηρίζει ηχητικά τις λέξεις. Ο ίδιος αυτοσχεδιάζει ελεύθερα μαθαίνοντας να ακούει τις εσωτερικές του φωνές και σιωπές.

Στα βιβλία του επίσης, η γυναίκα θηλυκό έχει κυρίαρχο ρόλο και είναι εκείνη η οποία καθοδηγεί τους πρωταγωνιστές, προσεγγίζοντας πρώτη το αρσενικό και παράλληλα αναδεικνύει τον έρωτα και τη σεξουαλική ζωή ως ψυχική δέσμευση που δύναται να θεραπεύσει και να ζωντανέψει τη φαντασία οδηγώντας τον άνθρωπο σε καλύτερους προσωπικούς δρόμους σεβόμενος πάντα τη διαφορετικότητα του άλλου ή του άλλου μισού.

Όταν ολοκληρώνεις ένα βιβλίο του Μουρακάμι προσπαθείς να «συνέλθεις» από την πνευματική δέσμευση που απαιτεί η ανάγνωσή του και από την απαίτηση να ξεφορτωθείς μια για πάντα αναγνωστικά ταμπού έχοντας ανοιχτή σκέψη και διάθεση για εσωτερικές αναζητήσεις μακράς πνοής.

 (από το βιβλίο.net & independent.gr)