Κινηματογραφοθεραπεία

Γράφει η Ιωάννα Μπαλάφα

Η κινηματογραφοθεραπεία εφαρμόζεται εδώ και είκοσι περίπου χρόνια κυρίως στην Αμερική και στην Αγγλία και πλέον έχει κάνει την εμφάνισή της και στην Ελλάδα. Ως μορφή θεραπείας γεννήθηκε το 1995 όταν ο ψυχοθεραπευτής Gary Solomon εξέδωσε το βιβλίο «Watch this movie and call me in the morning». Σε αυτό αναφέρει διακόσιες ταινίες και πώς μια κινηματογραφική ιστορία μπορεί να δράσει θεραπευτικά βοηθώντας μας να βρούμε λύσεις στα προβλήματά μας υποστηρίζοντας ότι οι ταινίες είναι η ίδια η ζωή μας και η ιστορία τους ξεκινά απ’ όταν ακόμη ο πρωτόγονος άνθρωπος διηγείτο ιστορίες γύρω από τη φωτιά.

Οι ταινίες παίζουν με τα όνειρα και τη φαντασία μας όπως σε μεγάλο βαθμό η ψυχοθεραπεία και κυρίως η ψυχανάλυση. Κατά συνέπεια ο Κινηματογράφος μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο βοηθητικό εργαλείο στις θεραπευτικές διαδικασίες διάφορων συναισθηματικών διαταραχών και σοβαρότερων προβλημάτων ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη, η ιδεοψυχαναγκαστική και διπολική διαταραχή. 

Στους κινηματογραφικούς ήρωες βλέπουμε πολλές φορές τον εαυτό μας, συγκρίνουμε τη ζωή μας με τη δική τους και σταδιακά προσεγγίζουμε τα προβλήματά μας από διαφορετικές οπτικές. Ο κινηματογράφος αναπαριστά εικόνες και αφηγήσεις ξυπνώντας συναισθήματα που μας παρασύρουν και εντυπώνονται στη σκέψη μας ακόμη και πολύ αργότερα από το τέλος της ταινίας.

Οι ταινίες μέσα από το δράμα, το χιούμορ, την αλληγορία, το μυστήριο ή την αγωνία αποτυπώνουν γεγονότα και ιστορίες εμπνεόμενα από την ίδια τη ζωή, πολλές φορές βέβαια με υπερβολή που εξυπηρετεί την οπτική απόλαυση (πχ. οι ταινίες του  Άλφρεντ Χίτσκοκ ο οποίος πίστευε ακράδαντα στο δεσμό ψυχανάλυσης/κινηματογράφου κάτι που αποτυπώνεται στα έντονα δημιουργήματά του όπου αναδεικνύονται ανθρώπινες φοβίες και εμμονές).

Ένας κατάλληλα εκπαιδευμένος θεραπευτής στην κατεύθυνση της κινηματογραφοθεραπείας μπορεί να χρησιμοποιεί τους χαρακτήρες της οθόνης, να βρει σημεία ταύτισής τους με το θεραπευόμενο και αντιστοίχως ο θεραπευόμενος να φτάσει στο σημείο να μπορεί να συζητήσει την ταινία μέσα από μια συστημική προσέγγιση συγκρίνοντας και αξιοποιώντας τα οπτικά ερεθίσματα.

Οικογένεια, αυτοκαταστροφή, θρησκεία, ενοχές, στίγμα, εκδίκηση, ανασφάλεια, θυμός, οργή, καθημερινό άγχος, αγχώδεις διαταραχές. Όλες οι πηγές προβλημάτων εξετάζονται προσεκτικά. Αυτή η μορφή θεραπείας βοηθά τον θεραπευόμενο στο συγκεκριμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζει και συμβαδίζει πάντα με τη φάση της θεραπευτικής διαδικασίας στην οποία βρίσκεται.  Δρα μεθοδευμένα και στοχευμένα με ερωτήσεις και μεταφορές όπως και η συμβουλευτική ψυχολογία.

Η κινηματογραφοθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί ατομικά αλλά και ομαδικά. Δίνεται σταδιακά στους θεραπευόμενους η δυνατότητα να εντοπίσουν το πρόβλημά τους μέσω των κινηματογραφικών χαρακτήρων, να ταυτιστούν, να το συζητήσουν και να επιθυμήσουν τη λύση του μέσα από τη θεραπεία. Προσφέρει εναλλακτικές λύσεις και συναισθηματική ανακούφιση σε συνδυασμό και με άλλες θεραπευτικές μεθόδους.

Τέλος, ο θεραπευόμενος συγκεντρώνεται στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στις σωματικές του αντιδράσεις. Πόσες φορές δεν έχουμε πει ότι μια κινηματογραφική σκηνή μας έκοψε την ανάσα..Ιδρώτας, ταχυκαρδία ή αντίθετα σωματική χαλάρωση και ευεξία. Κλαίμε ή γελάμε και η ασυνείδητη σκέψη γίνεται συνειδητή οδηγώντας στην κατάκτηση της αυτογνωσίας μέσα από έντονο γέλιο ή κλάμα.  Ως κομμάτι θεραπείας στις κατάλληλες περιπτώσεις με τους κατάλληλους θεραπευτές, βιώνεται πλέον η θέαση μιας ταινίας ως μια πρωτόγνωρη κινηματογραφική εμπειρία.

(www.independent.gr)